Fakülteye Vefa - Mümtaz Soysal, İlhan Akın - Cumhuriyetçi Hukukçular Kulübü

Okunma Sayısı: 541

Ceren HATUNOĞLU

Mümtaz Soysal

Mümtaz Soysal, 15 Eylül 1929 tarihinde Zonguldak’da doğdu. Galatasaray Lisesi, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi okuduktan sonra yine Ankara Üniversitesi’nde Siyaset bilimi Master’i yaptı. Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde Anayasa Hukuku profesörü olarak uzun yıllar ders verdi. Soysal, 1961 Anayasası’nın da imzacılarındandır.

Ankara Üniversitesi’nde İdare Hukuku Asistanı (1959-1963) ve Anayasa Hukuku Profesör Yardımcısı (1963-1969), Anayasa Hukuku Profesörü (1969-1991), Kurucu Meclis Üyesi (1961), Akdeniz Toplumsal Araştırma Konseyi Başkanı (1970), Siyasal Bilgiler Fakültesi Dekanı (1971), 18 Mart 1971’de de dekanken Ankara Sıkıyönetim Komutanlığı’nca gözaltına alınıp tutuklandı. 1968’den beri okuttuğu ‘’Anayasa’ya Giriş’’ ders kitabında komünizm propagandası yapmakla suçlandı, 6 yıl 8 ay ağır hapis, 2 ay 20 gün Kuşadası’nda emniyet gözetimi altında bulundurulmaya ve kamu haklarından ebediyen mahrumiyete mahkum edildi. Toplam 14. 5 ay Mamak Cezaevi’nde kaldı.

Uluslararası Af Örgütünün Yürütme Kurulu Üyesi (1974 – 1978), Uluslararası Af Örgütünün Uluslararası Yürütme Kurulu Başkan Yardımcısı (1976 -1978), Toplumlararası Görüşmelerde Kıbrıs Türk Tarafına Anayasa Danışmanı (1978 -1980 ve 1988 -1994), Ankara Milletvekili (Sosyal Demokrat Halkçı Parti – 1991), 1991 seçimlerinde SHP listesinden Ankara’dan kontenjan adayı oldu ve Meclis’e girdi. Murat Karayalçın döneminde Dışişleri Bakanlığı’na getirildi. Mümtaz Soysal, bakanken bile Başbakan Tansu Çiller’e karşı politik tavrını sürdürdü. Tansu-ciller ve Murat Karayalçın‘la ihtilafları derinleşince, bakanlıktan istifa etti. Milliyet (1974-1991) ve Hürriyet (1991) Gazetelerinde Köşe Yazarı olarak görev yaptı.

Anayasa değişikliği çalışmalarında özellikle DYP‘li Coşkun Kırca‘yla tartışmalarıyla yine gündemde kaldı. Seçim yasasının Anayasa Mahkemesi’ne götürülmesinde başrolü oynadı. Solun yeni kimliğini bulması için mücadele verirken CHP’den koptu, DSP saflarına geçti. DSP’den Zonguldak milletvekili seçildi. Bülent Ecevit’le anlaşmazlığa düşerek DSP’den ayrıldı.

Soysal, ayrıca Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti‘nin anayasasını da hazırlamıştı ve Rauf Denktaş‘ın danışmanlığını yapmıştır.

1978 yılında UNESCO‘nun İnsan Hakları Eğitimi Konusunda verdiği İlk Uluslararası Ödül, 1986 yılında Türk Kalkınma Vakfı Ödülü, 1991 yılında Dışişleri Bakanlığı “Üstün Hizmet” ödülü, 1991 yılında Officier de l’ordire national de merite (France) gibi ödüller kazandı.

11 Kasım 2019 tarihinde hayatını kaybeden Mümtaz Soysal’ın iki kızı, iki üvey oğlu olmak üzere 4 çocuğu vardır.

***

Prof. Dr. Korkut Boratav

Sevgili dostum, meslektaşım Mümtaz Soysal’ın kimliğine ışık tutan iki örnek vermekle yetineceğim. İkisiyle ilgili anılarım canlıdır. Birincisi, 12 Mart darbesinden üç ay sonra SBF Dekanı iken fakültede gözaltına alınması ve Mamak Askerî Mahkemesi’nde yargılanması ile ilgilidir. Fakülte olarak örnek bir dayanışma gösterildi. Her duruşmayı çok sayıda meslektaşı ile birlikte ben de izledim. Faşist kimliğiyle sivrilen bir askeri savcıya karşı, sevgili Mümtaz’ın dimdik, aydın, ilerici, solcu kimliğinden ödün vermeyen tutumundan topluca kıvanç ve onur duyduk. İkincisi Mümtaz’ın yıllar sonra bizzat oluşturduğu, benim de katıldığım Kamu İşletmeciliği Geliştirme Merkezi (KİGEM) ile ilgilidir. KİGEM, tümüyle onun eseriydi; bizler sadece katkı yaptık. Yıllar boyunca Türkiye’de özelleştirme soygununa karşı çıkan bu öncü örgütü etkili mücadele aracına dönüştürdü. İşçi sınıfının katılmayacağı bir direnmenin etkili olmayacağını algılamıştı; yoğun çabayla sendikaları harekete geçirdi. O sayede çok sayıda özelleştirme girişimi yargıdan döndü. Özelleştirme vurgununu önleyemedi; ama gecikmesine uzunca bir süre katkı yaptı. Mümtaz Soysal’ı sevgiyle, özlemle anıyorum.

İlhan Akın

Prof. Dr. İlhan Akın, 1927 yılında İzmir’de doğmuştur. Gazeteci Bedii Faik’in kardeşi ve nobel ödüllü Türk yazar Orhan Pamuk’un halası olan Gönül (Pamuk)Akın’ın eşidir. Akın, 1950 yılında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi‘nden mezun olmuş, doktorasını yapmak üzere Paris’e gitmiş; Paris Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde, Institut des Hautes Etudes Internationales (Uluslararası Yüksek Araştırmalar Enstitüsü)’nde doktorasını tamamlamıştır. Türkiye’ye 1954 yılında dönerek İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde Devletler Umumi Hukuku ve Amme (Kamu) Hukuku kürsülerinde akademisyen olarak göreve başlamıştır.

Prof. Dr. İlhan Akın 1959 yılında doçent ve 1966 yılında profesör olmuş, 1972 yılında Profesörler Kurulu tarafından Dekanlığa seçilmiş, 1980 yılına kadar 3 defa aynı göreve seçilerek aralıksız biçimde bu görevi sürdürmüştür. 1986 yılında Hukuk Fakültesine yeniden dekan seçilmiş ve sekiz yıl daha dekanlık görevini yürütmüştür. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesinde toplamda 16 yıl dekanlık yapmış, 1946 yılında girdiği Hukuk Fakültesi’ne, emekli olduğu 1994 yılına kadar öğretim üyesi ve yönetici olarak 42 yıl hizmet vermiştir.

Yüksek Denizcilik Okulu’nda, (YDO) 1970’li yıllarda, Denizcilik Hukuku derslerini vermiştir.

Prof. Dr. İlhan Akın, 1993-1995 yıllarında Yüksek Öğretim Kurulu Denetleme Kurulu üyeliği ve Cumhurbaşkanlığı kontenjanından YÖK Genel Kurul üyeliği görevlerinde bulunmuştur. Basın İlan Kurumu Yönetim Kurulu Üyeliği ve Tayfun Akgüner döneminde TRT Yönetim Kurulu üyeliği görevini yürütmüştür.

Eski adı Türk Seyyahin Cemiyeti ve adı sonradan Türkiye Turing Kulübü(Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu-T. T. O. K.) olan dernekte, 1975-1976 yıllarında faal olarak çalışmalarda bulunmuştur.

Beşiktaş Jimnastik Kulübü Divan Kurulu üyeliği ve Vedat Ardahan Vakfı Yönetim Kurulu Başkanlığı görevlerini yapmış; 1980-1984 yılları arasında Türkiye futbol Federasyonu Yönetim Kurulu üyesi olarak çalışmıştır.

İki çocuğu ve iki torunu bulunan Akın 26.07.2019 tarihinde vefat etmiştir.